Tat, Tolerans, Tehdit: Pestisit Üçlemesi 2 - Kritik Tarih: 7 Ocak Mevzuatıyla Gıda Güvenliğinde Yeni Bir Sayfa
- eyilmaz1
- 10 May
- 3 dakikada okunur
7 Ocak 2025'te Yürürlüğe Giren Yeni Pestisit Mevzuatı: Gıda Güvenliğinde Yeni Dönem
Tarım ve Orman Bakanlığı, 7 Ocak 2025 tarihinde Resmî Gazete'de yayımlanan "Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik" ile gıda güvenliği standartlarını yeniden şekillendirdi. Bu düzenleme, hem iç piyasada hem de ihracatta gıda güvenliğini artırmayı ve Avrupa Birliği (AB) mevzuatıyla uyumu sağlamayı hedefliyor.
Yeni Yönetmeliğin Temel Değişikliklerine İlk Bakış
1. Maksimum Kalıntı Limitlerinin (MRL) Güncellenmesi
Yeni yönetmelikle birlikte, taze meyve ve sebzeler, baklagiller, tahıllar, çay, bitkisel infüzyonlar ve hayvansal gıdalar gibi birçok ürün grubunda maksimum pestisit kalıntı limitleri güncellendi. Bu güncellemeler, ulusal ve uluslararası bilimsel değerlendirmeler dikkate alınarak gerçekleştirildi.
2. Yeni Pestisitlerin Eklenmesi ve Yasaklıların Güncellenmesi
Yönetmelikte, yeni ruhsatlandırılan pestisitler listeye eklenirken, bazı pestisitlerin kullanımı yasaklandı ve yasaklı pestisitler listesi güncellendi.
3. Geçiş Hükümleri ve Uyum Süreci
Yönetmelik, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde uyum sağlanmasını öngörüyor. Bu süre zarfında, üreticilerin ve ithalatçıların yeni düzenlemelere adapte olmaları bekleniyor. Ayrıca, bu tarihten önce üretilen gıdalar, raf ömrü boyunca piyasada bulunabilecek.
Önceki Mevzuatla Karşılaştırma
Eski yönetmelikte, bazı pestisitler için maksimum kalıntı limitleri belirlenmemişti veya mevcut limitler daha yüksekti. Yeni düzenleme ile birlikte, AB standartlarına uyum sağlanarak, birçok üründe limitler düşürüldü ve bazı gıdalar için ilk kez maksimum kalıntı limitleri belirlendi.
1. Maksimum Kalıntı Limitleri (MRL) Güncellemeleri
Yeni mevzuat kapsamında, birçok aktif maddenin maksimum kalıntı limiti düşürülmüştür. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi (EFSA) referans alınarak belirlenen yeni limitler, özellikle meyve, sebze ve aromatik bitkilerde daha sıkı hale getirilmiştir.
🔹 Eski Mevzuatta: Bazı aktif maddeler için MRL değerleri ulusal düzeyde belirleniyor, AB ile birebir örtüşmeyebiliyordu.
🔹 Yeni Mevzuatta: EFSA ve AB Komisyonu tarafından belirlenen MRL değerleri birebir benimsenmiştir.
2. Yasaklı Aktif Madde Listesi Genişletildi
Karsinojen, mutajen veya çevresel toksisiteye sahip pestisitlerin kullanımına kesin yasak getirilmiştir.
🔹 Yeni eklenen yasaklar arasında: Prochloraz, Carbendazim, Chlorpyrifos gibi AB'de hali hazırda yasak olan maddeler yer almaktadır.
🔹 Önceki durumda: Bu maddelerin bazıları kontrollü kullanım şartıyla hâlen uygulamada olabiliyordu.
3. Çiftlik Düzeyinde İzlenebilirlik Zorunluluğu
Pestisit uygulamalarının tarih, doz, ürün adı ve üretici bilgisi ile birlikte kaydedilmesi zorunlu hale gelmiştir.
🔹 Yenilik: Her üretici, uygulama defteri veya dijital kayıt sistemleri üzerinden izlenebilirlik sağlayacak.
🔹 Önce: Bu tür kayıtlar önerilmekteydi, ancak zorunlu değildi ve denetimlerde çoğu zaman geriye dönük takip sağlanamıyordu.
4. Yetkili Laboratuvar Onayı ve Çift Aşamalı Analiz Süreci
İhracata konu partiler için pestisit analizlerinin, akredite laboratuvarlarda ve çift aşamalı olarak yapılması mecburiyet haline getirildi.
🔹 İlk aşama: Üretici/işleyici firma tarafından yapılan analiz.
🔹 İkinci aşama: Bağımsız akredite laboratuvar tarafından doğrulama analizi.
🔹 Önce: Tek analiz çoğu zaman yeterli kabul ediliyordu.
5. Hızlı Uyarı Sistemi Entegrasyonu (RASFF Uyum)
Türkiye’deki Ulusal Kalıntı İzleme Sistemi, Avrupa’daki RASFF sistemi ile teknik olarak entegre edilmeye başlanmıştır. Bu sayede riskli ürünlerin kaynaklarına daha hızlı müdahale edilmesi hedeflenmektedir.
Uluslararası Uyum ve İhracat Etkileri
Yeni yönetmelik, Türkiye'nin AB ile olan ticari ilişkilerinde gıda güvenliği standartlarını artırmayı ve ihracatta karşılaşılan sorunları azaltmayı amaçlıyor. AB'nin Gıda ve Yemde Hızlı Alarm Sistemi (RASFF) verilerine göre, Türkiye'den ihraç edilen bazı ürünler, pestisit kalıntıları nedeniyle iade edilmişti.
Sonuç ve Öneriler
7 Ocak 2025'te yürürlüğe giren yeni pestisit mevzuatı, Türkiye'de gıda güvenliği açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor. Üreticilerin, ihracatçıların ve ithalatçıların bu yeni düzenlemelere hızlı ve etkin bir şekilde uyum sağlamaları, hem iç piyasada tüketici sağlığını korumak hem de uluslararası pazarda rekabet gücünü artırmak açısından kritik öneme sahiptir.
Kaynakça
Resmî Gazete, 7 Ocak 2025, "Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"
Tarım ve Orman Bakanlığı, "Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği Rehberi"
Comments